Als je creativiteit aanjaagt in organisaties, dan moet je ook jezelf blijven uitdagen. Dat betekent de ‘AimAtArt-blik’ verruimen en als team geïnspireerd worden. Waar kan dat beter dan op de Biënnale van Venetië? Met het voltallige team dompelden we ons gedurende twee dagen onder in hét podium voor de kunst van nu. Het thema van de Biënnale 2019 is ‘May You Live In Interesting Times’. Dat kunnen we volmondig beamen na ons bezoek. Wat betekent het om in deze tijd te leven? En welke impact hebben huidige ontwikkelingen op onszelf en op organisaties?

Levendig

Opvallend was dat deze editie een heel levendige indruk maakte. Letterlijk levendig, vooral omdat de Amerikaanse curator Ralph Rugoff alleen werk toonde van levende kunstenaars. Dit zorgde voor een fris en hedendaags geluid. De meeste werken die we zagen waren gemaakt in de afgelopen 3 jaar. Actueler dan dat, krijg je het vaak niet. De kunstwerken sloten bijna allemaal aan bij de grote actuele thema’s: diversiteit en technologie, maar ook maatschappelijke issues als migratie en het klimaat. Levendig was het ook doordat veel werken nieuwe luiken openden voor de kijker.

Nieuwe luiken, nieuwe lenzen

Het was vernieuwend om de grote thema’s eens vanuit een andere invalshoek te bekijken. Niet de westerse mens, maar juist andere perspectieven waren leidend. Rugoff zorgde ervoor dat we door de lenzen keken van vrouwen en kunstenaars van een niet-westerse achtergrond, beiden meer vertegenwoordigd dan ooit. Dat was hoopvol en tegelijkertijd confronterend, want deze andere lenzen moeten we nog beter leren lezen. Alleen dan kun je een inclusief beeld krijgen. Deze Biënnale is daarmee een zoektocht geworden naar de menselijkheid: hoe moeten en willen we als mensen ons verhouden tot elkaar en de grote issues?

Energie, hoop en verandering

Een mooi voorbeeld van hoop is de inzending van Brazilië. Bárbara Wagner & Benjamin de Burca verrasten met een swingende video waarin uitbundig wordt gedanst. Aanvankelijk lijken het mannen- en vrouwengroepen. Na beter bestuderen, blijkt het een gemixte groep. Het blijft onduidelijk welke genderidentiteit de dansers hebben. Het is een hoopvolle inzending gezien de huidige situatie met Bolsenaro. Ondanks de politieke spanningen, doet Brazilië met dit videowerk ‘Swinguerra’ (guerra – oftwel oorlog) een oproep naar zelfexpressie en seksuele gelijkwaardigheid.  

Ook het Franse paviljoen met het project ‘Deep See Blue Surrounding You’ bracht een ander geluid naar voren. Laure Prouvost nam ons mee in haar wereld. De beeldtaal was energiek, snel en gevat, maar ook spannend en esthetisch. Lopend op de vloer die als een zeebodem aanvoelt, wanen we ons in een soort onderwaterwereld, waarin afval ronddrijft en zandsculpturen als meubelstukken dienen. Het is vooral iets dat we daarvoor nog niet hadden gezien. En een manier waarop wij nog nooit nagedacht hadden over de klimaatcrisis en overstromingen, onlangs nog in Venetië. 

Pijnlijke thema’s krijgen een gezicht 

Stil werden we van de video ‘The White Album’ van de Amerikaanse Arthur Jafa. Minutenlang keken we naar filmpjes van YouTube, Instagram en andere sociale media. Ze zaten vol met racistische uitspraken en dat was niet mals. Indirect – en soms onbewust – vertelden mensen over hoe ze zichzelf niet racistisch vonden. Maar dat waren ze duidelijk wel. Juist deze subtiele misverstanden leggen de vinger op de zere plek. Het op deze manier adresseren van dit ongemak, ontregelde en zette wel degelijk aan het denken. 

Geen lichte kost, wel een vernieuwend perspectief 

Er gebeurt een hoop en we zijn als maatschappij, als mens en als individu volop in beweging. De levendigheid en energie die dat met zich meebrengt was voelbaar in Venetië. En het heeft ook eindelijk een richting gekregen. Na jaren uitdragen dat de wereld in verandering is, leek het hier alsof er een richting is gekozen. Niet met als doel een ander geluid te laten horen, maar om de wereld te laten zien zoals het is. In zijn totaliteit. We maakten zelf de metafoor alsof er een reset button is ingedrukt. Vanaf nu is de nieuwe tijd definitief. En voor de toekomst kunnen er alleen maar meer andere lenzen bijkomen. Lenzen die we nog nadrukkelijker moeten gaan lezen. Niemand, geen enkele organisatie, kan meer om het feit heen dat de wereld diverser is geworden. Inclusiviteit is of wordt een belangrijke pijler van overheid, onderwijs en bedrijfsleven. Dat staat buiten kijf. Al met al een sterke bevestiging van het leven in ‘interesting times’. Wat maakt deze tijd voor jou interessant? 

• De Biennale van Venetië kun je nog bezoeken tot 4 november.
• Wil je ook een inspiratieboost? Neem contact met ons op! 

Credits foto’s:
Foto boven: Mues Design, ‘May you live in interesting times’, 2019, 58ste biënnale Venetië.
Foto onder: Laura Prouvost, ‘Deep see blue surrounding you’, 2019, Franse paviljoen 58ste Biennale Venetië. Foto door: AimAtArt